Italië is een fantastisch vakantieland. Om bijvoorbeeld een roadtrip te maken of een van de vele beroemde steden te bezoeken. Wie houdt van lekker eten en de Italiaanse wijn, wordt hier op zijn wenken bediend. Eten in Italië is altijd een feest. Een van de meest populaire bestemmingen is zonder twijfel Toscane. Een gigantisch grote regio met een aantal populaire en super toeristische bezienswaardigheden én met een waanzinnig landschap. De foto’s’ met de nevelachtige heuvels vroeg in de ochtend zijn bekend over de gehele wereld. Toscane is echt prachtig en voor wie naar Italië gaat een must-visit.
Toch zijn er in deze grote regio nog genoeg plekken te vinden die minder bekend zijn. Zo’n 100 kilometer onder de stad Pisa liggen de regio’s Noordelijke Maremma en Valdelsa Valdicecina. Het zijn de leukste onontdekte plekken in Toscane. Hier vind je nog ongerepte natuur en kom je terecht in een gebied waar duurzaamheid een vanzelfsprekendheid is.
Het landschap is voornamelijk groen, soms schilderachtig, zelden ruig, met beschermde natuurreservaten en met bijzondere plekken waar zwavelachtige dampen die uit de aarde omhoog komen in een maanachtig landschap. Wij maakten er een rondreis, die ons naar bijzondere plekken bracht.
Onze rondreis door deze regio in Toscane begint in het dorpje Montieri. Het is zoals je je Italië voorstelt: de huizen, de mensen, de rust en het lokale café waar op een tv-scherm na het leven precies is zoals het altijd al in Montieri is geweest. De espressokopjes komen overeen met een soeplepel en is van Italiaanse topkwaliteit. Drie van deze espresso’s zijn voldoende om de Stelvio zonder doping op te fietsen.
Onze lokale gids neemt ons mee de berg op naar een archeologische site die in 2008 is opgegraven door medewerkers van de Universiteit uit Siena. De Canonica di San Niccolò heeft natuurlijk geheimen die duiden op bijzondere ervaringen en ontdekkingen die veel groter zijn dan deze locatie. Als je je ogen dicht doet en de gids hoort vertellen besef je wat een geweldig land Italië toch is. Zonder passie zou het niet bestaan en dat is een mooi begin van deze rondreis.
Op vijf minuten rijden van Montieri vind je Le Roste di Boccheggiano, een soort maanlandschap waar je buiten een ruimteschip verwacht dat er ook Stormtroopers rondrennen. Maar niets is minder waar, want dit landschap is ontstaan uit puin afkomstig vanuit de mijnen. Het is een bijzonder locatie, een plek waar zelfs botten zijn gevonden van mijnwerkers die nooit meer uit de schachten omhoog zijn gekomen. De beide locaties in Montieri zijn geen grote publiekstekkers en ook niet echt aangegeven. Je kunt er eigenlijk alleen maar komen met een gids.
Het is een bijzonder begin van onze rondreis door de Noordelijke Maremma en Valdelsa Valdicecina-regio’s, dat Montieri. Het landschap is uniek, waar hier en daar rookpluimen tussen de bomen op de heuvels te zien zijn. Net als buizenstelsels, iets is hier duidelijk anders.
Dat geldt ook voor Vin Hotel – La Meridiana, een plekje dat je maar even moet opslaan. Een jong boetiekhotel met een grote voorkeur voor wijnen die je overigens zelf uit een wijnautomaat kunt kiezen. We beginnen echter met champagne, geserveerd door twee mooie jonge mensen waarvan Starri zich voorstelt als de eigenaar. Starri is een 26-jarige IJslander die het toen nog bouwvallige hotel zes jaar geleden heeft gekocht met geld wat hij vanaf jonge leeftijd wist te verdienen door vis uit de fjorden te verkopen in China. Heeft tussendoor ook nog politicologie gestudeerd in Nederland, spreekt onze taal met nog een handvol andere talen.
Het verhaal is niet vreemd, in Scandinavië en IJsland is alle vis bij jou in je achtertuin, jouw vis. Ooit vertelde een Noor in Tromsø mij dat de aanwezigheid van vis in jouw fjord overeenkomt met het winnen van de jackpot. De locatie heeft zo’n beetje alles wat je je kunt wensen. La Meridiana ligt niet in een toeristisch gebied maar de natuur, de rust, de luxe, het eten (een boerderij-tot-tafelervaring) en Starri zorgen dat je je hier heel snel thuis voelt.
Na een wat moeizaam afscheid bij La Meridiana (eigenlijk wil je hier nog wel een paar dagen blijven) laten we ons onderdompelen in de wetenschap. Om iets meer te gaan begrijpen van deze regio waar de aarde borrelt – en rookpluimen verraden dat er van alles in de grond gebeurt – bezoeken we eerst het Geomuseum delle Biancane. Ook bekend als het MUBIA (MUseo delle BIAncane), gelegen in Monterotondo Marittimo, in de provincie Grosseto. Het is een mondvol maar als je eenmaal in deze regio bent aangekomen wijst het zich vanzelf. Het museum is gewijd aan het geologische en natuurlijke erfgoed van de regio en richt zich specifiek op de unieke geologische formaties dei ‘biancane’ worden genoemd.
Die ‘biancane’ zijn witte, kalkachtige afzettingen die worden gevormd door de opborreling van warm water en stoom uit de aarde. Een beter omschrijving dan dat ze ook nog eens enorm stinken kan ik overigens niet bedenken. Later op de dag leren we ook dat je er letterlijk en figuurlijk koffie op kunt zetten. Dit fenomeen is te vinden in gebieden met geothermische activiteit, zoals hier in Monterotondo Marittimo en zijn omgeving.
In het Geomuseum delle Biancane krijg je de mogelijkheid om meer te leren over de geologische processen die hebben geleid tot de vorming van de biancane. In het museum vind je meerdere tentoonstellingen, interactieve displays en educatieve programma’s om je als bezoeker te laten informeren en te betrekken bij de bijzondere geschiedenis van deze regio. Daarnaast fungeert het museum als een startpunt voor excursies (met gids) naar de omliggende biancane-gebieden. Hier krijg je de kans om in een soort (natuurlijk gevormd) maanlandschap de geologische formaties van dichtbij te bekijken.
Na de geuren en kleuren van Mubia gaan we op bezoek bij een kaasboer. Dat moet ons als Nederlanders aanspreken, hoewel Italië en Frankrijk ook kaaslanden bij uitstek zijn. Hier gaan ze verder met kaas maken waar wij stoppen. Op de boerderij van Podere Paterno in Toscane weten ze daar alles van. Wat deze zuivelboerderij bijzonder maakt is het productieproces. Op Podere Paterno, waar je gelijk kennis maakt met het landelijke leven in dit deel van Toscane, wordt de melk rechtstreeks van de eigen kudde schapen gebruikt voor de kaasproductie en zijn ze gespecialiseerd in de productie van schapenkaas.
Het streven is daarbij om op een duurzame en milieuvriendelijke manier te werken waarbij gebruik wordt gemaakt geothermische energie voor hun energiebehoeften. Naast de productie van schapenkaas biedt Podere Paterno ook korte rondleidingen en proeverijen aan. Podero Paterno is echt een leuk uitstapje waarbij je als bezoeker de kans krijgt om meer te leren over het kaasproductieproces en om de verschillende soorten kaas te proeven die hier op de boerderij worden gemaakt.
De zuivelboerderij ligt in een landelijke omgeving waarbij je tevens kennis maakt het leven op het platteland van Toscane, een leven zonder al te veel opsmuk en luxe. Hier staan de dieren en de productie van kazen centraal.
Fietsen in Toscane, daar moeten boeken vol over zijn geschreven. Vlakke wegen zijn hier niet en dwars door het landschap lopen ook nog eens ontelbare onverharde wegen afgewisseld met de al even befaamde gravelwegen, de Strada Bianchi. Vandaag heeft het meest populaire vervoersmiddel hier een stekker. De e-mountainbike is niet te vergelijken met de e-bikes met (te) hoge sturen en zijtassen zoals we die in Nederland kennen. Hier zijn het complexe mountainbikes voorzien van een derailleur en extra kW om de steilste paden te beklimmen. We doen dit een middag lang met Paolo en Frederico van het Tuscany Bike Park. Frederico rijdt nationale kampioenschappen, doet downhill disciplines en Red Bull Challenges. Wij stellen daar tegenover het waaier rijden op de vlakke weg. De toon is gezet voor een heerlijk middagje e-biken in een waanzinnig landschap.
Het is inmiddels duidelijk dat deze regio veel minder toeristisch trekt dan het grootste deel van Toscane. Het is een regio waar notoire natuurliefhebbers van smullen, ongerepte natuur met alle denkbare geothermische fenomenen, zo groen als het maar zijn kan. Het landschap verandert hier voortdurend en helemaal als je een middagje met een talentvolle mountainbiker als gids het gebied van Sasso Pisano offroad gaat verkennen. Gravelroutes galore en dat op alle niveaus.
Hoogtepunt is Castelnuovo Valdicecina is een betoverend dorpje wat ligt in de schilderachtige regio Val di Cecina, een gebied wat beter met het algemene beeld van Toscane matched. Het dorpje staat bekend om zijn smalle geplaveide straatjes, oude stenen huizen en middeleeuwse kerken die passen bij historische karakter van de regio. Tijdens een lange verkenning (op een moutainbike) kom je er nauwelijks mensen tegen.
Het dorpje zelf biedt een prachtig uitzicht op het omringende Toscaanse platteland, met glooiende heuvels bedekt met olijfbomen en wijngaarden die zich uitstrekken tot aan de horizon. Castelnuovo Valdicecina is een een meer dan geschikte bestemming voor toeristen die op zoek zijn naar rust en authenticiteit, ver weg van de drukte van de grote steden. Het is sowieso een ideale uitvalsbasis voor een verkenning van de Val di Cecina regio. Een absolute aanrader.
Na een lange en uitdagende fietstocht wil je het liefst maar ėėn ding en dat is een heerlijk koud biertje. Het liefst op een terras met een beetje schaduw en met je benen omhoog. En daar heb je in deze regio een prachtige gelegenheid voor bij Vaporidi di Birra. Een ambachtelijke bierbrouwerij gelegen in Sasso Pisano.
Het dorpje staat voornamelijk bekend om zijn thermale bronnen en geothermische activiteit en is het een bekende bestemming voor liefhebbers van wellness en natuurlijke warmwaterbronnen. Hier vindt je fascinerende geologische fenomenen zoals borrelende modderpoelen en stomende fumarolen
Maar uiteindelijk zijn we hier om de productie van hoogwaardige bieren te ervaren. De eigenaar van Vapori di Birra claimt de eerste bierbrouwerij ter wereld te zijn die bieren produceert met behulp van geothermische energie, dus zonder uitstoot van CO2. Hoe eco kan een biertje zijn. Wij maken kennis met bieren als Accademica, Geyser en Belgian Ale al weet ik werkelijk niet meer wat nu de lekkerste was, een CO2-neutrale afsluiting in een bierglas.
We zijn in het andere Toscane en na een dagje natuurkundeles in geologische processen, alles leren over hoe je die processen dan weer kunt inzetten om kaas te maken, e-biken door een landschap dat borrelt met waanzinnige plekjes en bier drinken die bij een brouwer die ook al gebruikt maakt van de natuur. De dag sluiten we in stijl af bij BioAgriturismo Il Cerreto, een biologische agriturismo gelegen in Pomarance, een schilderachtig dorpje in de Val di Cecina regio van Toscane.
Ook deze locatie vraagt wat extra uitleg want wat is agriturismo ook alweer? In het kort: een landelijk verblijf dat gasten de mogelijkheid biedt om te genieten van het plattelandsleven, terwijl ze ook van lokale gerechten en activiteiten kunnen proeven. Precies is dat BioAgriturismo Il Cerreto, maar daarover later meer.
De dag beginnen met een ontbijt bij BioAgriturismo Il Cerreto is een feestje. Vegan of vegetarisch, gezond met overheerlijke gerechten en versgeperste sapjes. Het is kennismaken met producten van het land die je energie geven voor de rest van de dag.
Larderello staat wereldwijd bekend om zijn geothermische activiteit. Het is tevens een belangrijk centrum voor geothermische energieproductie. Hier vind je een van de oudste geothermische energiecentrales ter wereld. Nu is een museumbezoekje in de ochtend altijd even slikken maar het Geothermisch Museum van Larderello is boeiend genoeg. Een kennismaking met de wetenschap en technologie achter geothermische energie.
De attractie van Larderello is Il Soffioni, een geiser die vandaag alleen nog maar met een knop is te bedienen. Deze natuurlijke geothermische bron spuit on-demand stoom en heet water de lucht in, wat spectaculaire beelden en heel veel herrie oplevert. Il Soffioni is een symbool geworden van de geothermische rijkdom van de regio en trekt jaarlijks nog steeds veel bezoekers.
Na het nodige natuurgeweld van Il Soffioni rijden we door richting de Vallei van de Duivel ook bekend als Valle del Diavolo. De Vallei van de Duivel is vernoemd naar zijn mysterieuze en fascinerende uitstraling. Wie bekend is met Dante, door velen beschouwd als een van de grootste dichters in de wereldliteratuur en als de vader van de Italiaanse taal, kent de vallei die wordt beschreven in Dante’s Inferno. Het gebied vol met steile kliffen, diepe kloven en rotsachtige formaties is een populaire bestemming is voor wandelaars, natuurliefhebbers en avonturiers.
Niet ver hier vandaan ligt Pomarance een Toscaans stadje gelegen in de Val di Cecina. Net als zoveel plaatsen in Toscane staat ook dit stadje bekend om het landschap, de historische architectuur en het rijke en goed verborgen culturele erfgoed, Een van die verborgen plekjes achter de ogenschijnlijk leegstaande panden is Casa Bicocchi, heel toepasselijk eigendom van de adellijke familie Bicocchi. Een grote woning die nog in de oorspronkelijke stijl is ingericht en met schilderingen op de muren en de plafonds. Wie Casa Bicocchi wil bezoeken moet vooraf een afspraak maken.
We sluiten de ochtend in deze regio af met een lunch bij broer en zus Lorenza van Ristorante La Dispensa del Palagetto. Het restaurant is weer zo’n pareltje verborgen in het landschap. Schijnbaar ligt het aan een fietsroute of het moet toeval zijn dat er ook fietsers zaten te genieten van de overheerlijke keuken. Elia en Lorenza maken er in ieder geval voor iedereen een feestje van waarbij ze gebruik maken van zorgvuldig gekozen lokale producten met natuurlijk Toscaanse wijn.
Vanzelfsprekend hebben ze zoals overal in Toscane ook een groot aantal vegetarische opties op de kaart staan. De aanrader en altijd kiezen is Pappa al pomodoro, een traditionele Toscaanse soep gemaakt van oud brood, tomaten, knoflook, basilicum, olijfolie, zout en peper.
Rocca Sillana is een middeleeuws fort gelegen in de regio Val di Cecina in Toscane. Het fort is vooral bekend vanwege zijn ligging, hoog bovenop een heuvel waardoor het een prachtig uitzicht biedt over deze regio. Om er te komen vind je in de omgeving een niet makkelijk bereikbare parkeerplaats waar vandaan je via een steile klim door het bos het fort kunt bereiken.
De geschiedenis van Rocca Sillana gaat terug tot de middeleeuwen, toen het werd gebouwd als een strategisch verdedigingsfort. Het fort diende als een bolwerk voor de controle over het omringende gebied en speelde een belangrijke rol in de militaire geschiedenis van de regio.
Het ooit strategisch gelegen Rocca Sillana is nu een toeristische attractie, waarbij je de kans krijgt om iets meer te leren over de geschiedenis en architectuur van in Toscane. Het fort is alleen geopend voor rondleidingen. Naast het historische belang van Rocca Sillana is het ook plek waar je een prachtig uitzicht hebt op het omliggende landschap van Toscane. Overigens is dat uitzicht alleen te zien als je helemaal boven op het fort staat.
© luchtfoto – Archivio fotografico Ambito Valdelsa Valdicecina
Ons verblijf op de boerderij van Bio Agriturismo Il Cerreto vraagt wel wat uitleg want biodynamisch boeren is een vorm van biologische landbouw die verder gaat dan alleen het vermijden van synthetische chemicaliën en pesticiden. De filosofie is dat boeren de boerderij zien als een zelfvoorzienend ecosysteem, van de bodem en planten tot de dieren en zelfs de mensen. Verder wordt er rekening gehouden met de cycli van de kosmos, zoals bijv. de maanfasen bij het plannen van zaaien, oogsten en andere landbouwactiviteiten. BioAgriturismo Il Cerreto wordt beheerd door Carlo Boni Brivio en zijn vrouw Paola die verhuisden vanuit de stad naar het platteland om hun droom van duurzame landbouw te verwezenlijken.
Eén ding is zeker, eten doe je hier gezond en dat in een restaurant waar meer dan driekwart van de ingrediënten van eigen bodem gebruikt. De keuken wordt verzorgd Maria Prompst, een voormalig chef-kok die ooit in Florence een restaurant had (La Tenda Rossa) wat goed was voor een Michelinster.
De biologische kalender wat er van land komt en dus ook de menukaart. De vegetarische gerechten zijn kunststukjes op zich met uitgebalanceerde smaaksensaties. De wijnen zijn al net zo zorgvuldig gekozen. Met de extra aandacht van Maria is het feestje compleet en zorgt ervoor dat je deze plek niet snel gaat vergeten.
Als we de volgende ochtend een ritje maken over de uitgestrekte velden van de boerderij valt alles op zijn plaats. Hier lopen koeien, die het zelf in grote mate voor het zeggen hebben, vrij rond. De melk wordt gebruikt voor de kaas, yoghurt en andere producten. Graan malen ze hier zelf voor de vele volkoren broden. Alle andere producten van het land worden omgezet in smaakvolle vegetarische lekkernijen en zijn te koop en de bio-winkel achter het restaurant.
Het ontbijt op Bio Agriturismo Il Cerreto blijft een bijzondere ervaring die je inspireert om de tijd te nemen en je motiveert om gezond te eten. Dat leven in Toscane doet echt wel iets met je. De rondleiding over de boerderij maakt het bezoek aan deze locatie alleen nog maar meer compleet.
Het komt wel vaker voor dat je ergens bent geweest en je je bedenkt dat je er eigenlijk nog wel een keer terug wilt komen. Datzelfde geldt eigenlijk ook voor Il Cerreto maar dan in de gedachte om hier wat langer te blijven en nog intenser te ervaren hoe je je eetgewoontes op de schop kunt gooien. Dat dus.
We sluiten ons bezoek aan Toscane af met een bezoek aan de Miniere di Montecatini Val di Cecina, ook bekend als de mijnen van Montecatini. De mijn was prominent als kopermijn, vooral tijdens de 19e eeuw. Het was zelfs een van de grootste kopermijnen in Europa en leverde een significante hoeveelheid koper die werd gebruikt in verschillende industriële toepassingen.
Montecatini was ook bekend vanwege de mijnbouwbedrijven die zich bezighielden met de winning van kwik. Het gebied rond Monte Amiata, niet ver van Montecatini Val di Cecina, was zelfs een van de belangrijkste gebieden voor kwikwinning in Italie. Tegenwoordig is het een historisch museum waar je als bezoeker alles kunt leren over de mijnbouwgeschiedenis en de technieken die destijds werden gebruikt.
De echte afsluiter heet Terrazza sul Borgo, een lokaal restaurant in Montecatini Val di Cecina. Het restaurant staat in de regio bekend om zijn heerlijke keuken, vooral met authentieke Toscaanse gerechten en de juiste Italiaanse atmosfeer. Geen chic gedekte tafels, wijn uit een karaf en grote borden.
Terrazza sul Borgo is gevestigd in een historisch gebouw. Op de menukaart staan vooral gerechten bereid volgens traditionele recepten die al generaties lang worden doorgegeven. Altijd bereid met verse en lokale ingrediënten, waaronder pasta’s, vleesgerechten, en Italiaanse desserts. Hierdoor kun je genieten van de echte smaken van de regio, gecombineerd met de gastvrijheid die past bij de Italiaanse eetcultuur.
Die cultuur, de mensen, de regio, de rust en de passie aangevuld met overheerlijk eten maken een bezoek aan Toscane tot een waar feest. Ook als je in een regio komt waar je vooraf nog nooit van had gehoord. Toscane we zijn verliefd op je.
Henk is Internet Entrepreneur, founder van Dutchcowboys en daarnaast tech en travelblogger, fotograaf, visual storyteller en bovenal een digitale nomade. Je maakt Henk vooral blij met bijzondere auto's, verre reizen en coole gadgets. Zijn grootste passies zijn echter innovatie, creativiteit en duurzaamheid.
Verder lezen over Italië
Zomer16.08.2024
Stedentrips24.07.2024
Algemeen21.06.2024
Algemeen12.06.2024
Stedentrips10.04.2024
Stedentrips28.02.2024
Zomer21.02.2024
Winter18.01.2024
Verder lezen over Toscane
Zomer16.08.2024
Stedentrips24.07.2024
Stedentrips28.02.2024
Algemeen20.10.2023
Algemeen13.10.2020
Algemeen28.08.2020
Stedentrips26.10.2018
Stedentrips20.10.2018