Algemeen09.07.2013

Fotografie tips & tricks deel 2: sluitertijd


In deel 1 van de reeks Fotografie tips & tricks hebben we het onderdeel diafragma (scherptediepte) besproken. Nu volgt alweer deel 2!

De volgende stap die ik ga behandelen is het onderwerp ‘sluitertijd’. De sluitertijd van de camera bepaalt hoeveel detail je in een foto ziet en hoe scherp of onscherp de foto eruit komt te zien. Aangezien ik het graag zo eenvoudig mogelijk wil houden qua uitleg, zal ik overal niet te diep op in gaan en wat informatie achterhouden die als beginnend fotograaf nog niet meteen van toepassing zal zijn. Mocht je vragen hebben dan kun je die altijd hieronder altijd stellen en daar zal ik dan z.s.m. antwoord op geven!

De sluitertijd 

Sluitertijd wordt uitgedrukt in waarden zoals 5000 (1/5000 seconde), 2500, 1000, 500, 200, 80, 30, etc… Hoe hoger, het getal hoe sneller de sluitertijd. De sluitertijd wordt grotendeels bepaald door het aanwezige natuurlijke of kunstmatige (flits) licht. Afhankelijk daarvan kun je aanpassingen doen om tot de gewenste sluitertijd te komen. Als de sluitertijd te lang is om een onbewogen foto te krijgen, dan kun je er bijvoorbeeld voor kiezen de ISO waarde te verhogen (hierover in het volgende deel meer) of het diafragma verder te openen (lager f-getal, bijvoorbeeld f/4 in plaats van f/5.6) om meer licht op de sensor te laten vallen.

Wordt de sluitertijd te lang, dan wordt de foto onscherp door de beweging in je handen als je de camera niet op een statief hebt staan. Tot ongeveer 1/60 seconde -1/30 seconde kun je een camera meestal nog handmatig stil houden (ligt een beetje aan je techniek en hoe jong je bent). Er zijn echter ook bedoelde effecten van bewegingsonscherpte, bijvoorbeeld het vastleggen van een snelle auto in het verkeer of snel stromend water. Je kunt daarmee meer dynamiek in je foto leggen.

sluitertijd
sluitertijd

Fotograferen zonsondergang

Stel je voor dat je een zonsondergang wilt fotograferen met bijvoorbeeld een boom op de voorgrond. Door eerst de camera op de felle lucht te richten en de sluiterknop half in te drukken zal hier de juiste sluitertijd voor gekozen worden. Nu maak je een foto met de boom in het beeld met de sluitertijd die net af te lezen was. Je zult zien dat de boom sterk wordt onderbelicht en op de foto een silhouet van de boom zichtbaar is. Dit komt omdat je de sluitertijd aangepast hebt op fel licht die je gemeten hebt toen je de camera op de lucht richtte. 

Je ziet dus dat het uitmaakt waar je de camera op richt voor het meten van het licht. Hoe groter de verschillen in donkere en lichte delen, hoe minder details er zichtbaar zullen zijn. Je moet dus goed bedenken wat je vast wilt leggen. Vind je de lucht interessanter of juist de persoon die voor je staat. Ik meet vaak het licht in het lichtste deel en overbelicht dan iets zodat het donkere deel gedetailleerder wordt. Maar dit is een artistieke keuze. Tevens zie je een balkje met een verticaal streepje eronder (bij spiegelreflex in de lens, bij compact camera’s vaak op het scherm). Wanneer dit streepje in het midden staat geeft de lichtmeter aan dat de foto goed belicht is. Een camera zal altijd belichten op gemiddeld 18% grijs waardoor je redelijk wat details ziet. Maar hierdoor loop je het risico’s dat de mooie kleuren (bijvoorbeeld bij een zonsondergang) wat onderdrukt worden. Dit betekent dat zwart minder zwart wordt en wit minder wit. Door te kiezen om iets onder te belichten of juist over te belichten, afhankelijk van de situatie, kun je meer controle uitoefenen op het eindresultaat. Het over- of onderbelichten wordt uitgedrukt in ‘stops’. Op de lichtmeterbalk staat een -2, -1 0 +1 en +2 waarde. +1 Betekent 1 stop overbelicht. Aarzel niet om de verschillende belichtingen te proberen en leer hiervan.

Mee bewegen met het voertuig

Je wilt een rijdende auto of motor fotograferen als voorbeeld. Door een sluitertijd te kiezen van ongeveer 1/100 seconde en mee te bewegen met het voertuig krijg je een foto die de beweging vastlegt. De achtergrond zal onscherp zijn (streepvorming). Wil je juist de auto en de achtergrond geheel scherp hebben, zorg dan voor een hogere sluitertijd en beweeg je camera niet mee met het voertuig. Gebruik je een langere sluitertijd bij het fotograferen van een waterval dan zal het water een mistachtig effect krijgen. Bij een korte sluitertijd zal het water ‘bevriezen’. Wanneer het te licht is kun je ervoor kiezen om het diafragma te verhogen (meer scherptediepte) of een polarisatiefilter of grijsfilter te gebruiken.

Het meetrekken van de camera geeft dit effect!
Het meetrekken van de camera geeft dit effect!

Als je geen zin hebt om je bezig te hoeven houden met de ISO-waarde en het diafragma maar wel creatief aan de slag wilt, kun je ook gebruik maken van het programma sluitertijdvoorkeur. Dit is bij Canon de Tv-stand en bij Nikon de S-stand. Met deze stand stel je een voorkeur in voor de sluitertijd en zorgt de camera voor het juiste diafragma (eventueel ook de ISO waarde). Wanneer je een sluitertijd kiest (bijv. 1/250 seconde) dan zal de camera hier zelf een diafragma aan koppelen. Loop maar eens wat rond en richt de camera diverse kanten op. Zo wordt je wegwijs met de waardes onder bepaalde lichtomstandigheden. Je moet hierbij wel de sluiterknop half ingedrukt houden (bij volledig indrukken maak je een foto) zodat het licht gemeten wordt.

Je kunt met sluitertijd hele leuke creatieve foto’s maken. Kijk anders maar eens op Google afbeeldingen en toets ‘shutter speed’ in. Ik raad iedereen aan om dit te bekijken omdat er veel voorbeelden op staan die je wat meer duidelijkheid kunnen verschaffen over het begrip sluitertijd. Heel veel succes weer!

tips_sluitertijd
tips_sluitertijd
Avatar foto
Bart Teulings

Bart is fotograaf en gek op reizen. Zijn favoriete bestemmingen zijn Noorwegen, IJsland, Finland maar ook Oostenrijk, Zwitserland en Italië. Hij maakt graag lange wandelingen, is een ontzettende muziekliefhebber en in zijn vrije tijd kookt hij graag.

Verder lezen over Fotografie

9 tips om de mooiste vakantiefoto’s te maken met je telefoon

Je hebt met de nieuwste smartphones een fantastische tool in handen, maar moet wel weten hoe je die goed moet gebruiken. Ga je op vakantie en wil je mooie vakantiefoto's maken? Daarvoor zijn er wat slimme trucs die je moet kennen en die vind je in dit artikel.

Lifestyle16.09.2024

9 tips om de mooiste vakantiefoto’s te maken met je telefoon

Review: op reis met de Thule Aspect camerarugzak

Met de Nikon D750 en drie bijbehorende lenzen (27-70, 24 en 50 mm) heb ik vaak een zware cameraset bij me als ik op reis ga. Tot voor kort zaten die gewoon los in een willekeurige rugtas zonder enige vorm van bescherming...

Gadgets23.03.2023

Review: op reis met de Thule Aspect camerarugzak

Met deze kindercamera maken de kids zelf de leukste foto’s!

Zijn je kinderen ook gek op het maken van foto’s? De kids groeien tegenwoordig op met de nieuwste technologische ontwikkelingen. Het maken van foto’s en video’s is voor de meesten geen onbekend terrein. Zeker als p...

Gadgets07.02.2023

Met deze kindercamera maken de kids zelf de leukste foto’s!

Zo maak je foto’s met je iPhone terwijl het vriest – zonder je handschoenen uit te doen

Mocht je op een plek zijn waar het echt mega koud is - Lapland in de winter bijvoorbeeld - dan is fotograferen ineens niet meer zo heel erg leuk. Daarvoor heb je namelijk je handen nodig en bij temperaturen van -25° C w...

Winter09.02.2021

Zo maak je foto’s met je iPhone terwijl het vriest – zonder je handschoenen uit te doen

6 tips voor fotograferen in de sneeuw: zo doe je dat!

Eén van de mooiste natuurfenomenen om te fotograferen is sneeuw. De wereld ziet er zoveel mooier uit als het gesneeuwd heeft. Het bos verandert in een sprookjesachtige setting. Een winter wonderland is een landschap dat...

Winter06.02.2021

6 tips voor fotograferen in de sneeuw: zo doe je dat!

Polaroid Lab laat je leukste vakantiefoto’s tot leven komen!

Heb jij weleens gekeken naar hoeveel foto’s je tijdens je laatste vakantie hebt gemaakt? Misschien zijn het er wel een paar honderd? De meeste zul je gewoon in de filmrol op je telefoon hebben staan - of op de geheugen...

Gadgets15.10.2020

Polaroid Lab laat je leukste vakantiefoto’s tot leven komen!

Vijf redenen om een fotoboek van afgelopen zomer te maken!

De zomer van 2020 is er eentje waarin geschiedenis werd geschreven. Vanaf begin maart stond ieders leven op z’n kop, en niet zo’n beetje ook. Van volledige vrijheid en de wereld rondreizen gingen we naar gesloten gre...

Lifestyle15.09.2020

Vijf redenen om een fotoboek van afgelopen zomer te maken!

Deze 15 foto’s laten zien hoe prachtig de natuur in Ierland is

Ierland is het land van de kelten, kastelen en mythen. En van ruige rotspartijen, spectaculaire kliffen en een groen, glooiend binnenland. Ierland is een van de mooiste natuurbestemmingen van Europa, al is dat zeker niet...

Natuur27.04.2020

Deze 15 foto’s laten zien hoe prachtig de natuur in Ierland is